Ảnh hưởng của Mặt Trăng lên các sinh hoạt cuộc sống của con người đã không còn quá xa lạ. Chu kỳ Mặt Trăng ảnh hưởng đến Thuỷ triều (mực nước biển), lượng mưa, thời gian gieo trồng, thời gian thu hoạch mùa vụ, các nghi lễ tôn giáo, thậm chỉ là cả cảm xúc và năng lượng của con người theo một số khảo sát và nhiều hơn thế nữa.
Hiểu được tầm quan trọng của Mặt Trăng, con người đã không ngừng cố gắng dự đoán và mô phỏng lại hành trình của Mặt Trăng sao cho chính xác nhất, nằm làm chủ thời gian một cách hiệu quả.
Và rồi, những chiếc đồng hồ thiên văn học đã ra đời. Mặc dù tồn tại dưới nhiều hình dạng khác nhau nhưng xét đến thực tại, sự góp mặt của những chiếc đồng hồ đeo tay với tính năng lịch tuần trăng (Moon Phase) đã phần nào gợi về những tháng ngày nghiên cứu trong quá khứ nhân loại.
Nội dung chính
ĐỒNG HỒ MOON PHASE LÀ GÌ?
Từ xưa, con người đã dùng cách quan sát các biến đổi của thiên nhiên để dự đoán các sự kiện sắp xảy đến, trong đó, phổ biến nhất là người Châu Á. Đặc biệt là Âm lịch của các nước như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản thường xuyên sử dụng bộ lịch căn cứ theo các Pha Mặt Trăng. Đây cũng là lý do hàng đầu khiến các nhà sản xuất quyết định đưa chức năng Moon Phase vào đồng hồ bỏ túi và đeo tay.
Để tìm hiểu về đồng hồ Moon Phase, trước hết chúng ta cần biết đôi điều Moon Phase.
Moon Phase là gì?
- Hiểu theo tiếng Việt, Moon Phase là chu kỳ Mặt Trăng/pha Mặt Trăng/lịch Trăng , là phần bề mặt Mặt Trăng được chiếu sáng bởi Mặt Trời khi quan sát từ một vị trí, thường là từ Trái Đất.
- Hình ảnh của phần được chiếu sáng này thay đổi mỗi ngày và tuần hoàn khi Mặt Trăng quay quanh Trái Đất, tùy thuộc vào sự thay đổi vị trí tương đối của Trái Đất, Mặt Trăng, Mặt Trời.
Các pha Mặt Trăng được chia ra làm 8 loại pha và được đặt tên để phân biệt theo thứ tự sau:
- Tuần trăng mới ( người ta hay gọi là trăng sóc): không có trăng
- Trăng lưỡi liềm đầu tháng (trăng non)
- Trăng bán nguyệt đầu tháng ( trăng thượng tuần): lúc này là trăng lên, nhìn thấy 50% vào buổi chiều và đầu tối
- Trăng khuyết đầu tháng
- Trăng đầy: hay trăng tròn, lúc này thì trăng lên đỉnh, nằm chính giữa cửa sổ của moonphase. Trăng đầy là vào ngày 16 AL chứ không phải là ngày 15 như nhiều người nghĩ. Điều này cũng đúng với thực tế, các bạn sẽ thấy ngày 16 trăng lúc nào cũng tròn và to hơn so với trăng của ngày 15. Căn cứ vào đây sẽ giúp các bạn chỉnh đồng hồ cho đúng
- Trăng khuyết cuối tháng
- Trăng bán nguyệt cuối tháng (trăng hạ tuần): lúc này thì trăng xuống, nhìn thấy 50% vào cuối ban đêm và buổi sáng.
- Trăng lưỡi liềm cuối tháng. ( trăng tàn)
Đồng hồ Moon Phase là gì?
Đồng hồ Moon Phase là đồng hồ có thể hiển thị mô phỏng hình ảnh về Mặt Trăng mà chúng ta có thể nhìn thấy ở Trái Đất mỗi ngày trong năm. Điều này tương đương với ảnh mô phỏng Mặt Trăng trên đồng hồ sẽ khác biệt cho từng ngày, đồng bộ với Lịch Thứ Ngày Tháng của đồng hồ.
Mô tả:
Có rất nhiều cách hiển thị chức năng moonphase cho đồng hồ tùy thuộc vào sự sáng tạo và tính lãng mạn của các nghệ nhân đồng hồ.
Nhưng tựu chung các thiết kế này sẽ xoay quanh hai dạng thiết kế là:
- 🔹 Phase of the moon (hiển thị một hình tròn với các vạch che khuyết tượng trưng cho các pha mặt trăng)
- 🔹 Bên dưới mặt số là một đĩa xoay mô phỏng hình ảnh của 2 mặt trăng tròn giống hệt nhau.
- 🔹 Mặt số sẽ được khoét một cửa sổ có hình dạng đặc biệt (tạo ra từ một cung tròn cỡ lớn, hai cung tròn bằng nhau cỡ vừa, một cung tròn cỡ nhỏ), cửa sổ này sẽ cho thấy một phần đĩa mặt trăng bên dưới.
- 🔹 Mỗi ngày đĩa Mặt Trăng sẽ xoay từng chút một, hình ảnh Mặt Trăng sẽ tuần hoàn từ mất hẳn cho đến tròn và từ tròn cho đến mất hẳn.
- 🔹 Lịch Trăng luôn được đồng bộ với thứ ngày tháng năm tương ứng, mỗi khi chỉnh lịch thì Lịch Trăng cũng tự động thay đổi theo.
- 🔹Moonrise, moonset (hiển thị cũng giống như Sun & Moon nhưng sẽ chỉ hiển thị mặt trăng với các pha chu kì của Mặt Trăng nhờ vào hai vành che khuyết khi trăng lên, trăng xuống ở hai bên để mô phỏng pha mặt trăng)
Một số mẫu đồng hồ sẽ có sơn phủ dạ quang lên phần Trăng sao của lịch Moonphase để tăng tính thẩm mỹ cho đồng hồ…
Đây là một tính năng thú vị mang vẻ đẹp vượt thời gian và có giá trị nghệ thuật cao, vì thế hầu hết sự xuất hiện của moonphase sẽ được tìm thấy ở những chiếc đồng hồ cao cấp.
Và ngoài chức năng moonphase riêng biệt, ta còn có một cơ chế đồng hồ sẽ bao gồm luôn cả chức năng moonphase được gọi là cơ chế lịch hoàn thiện (Complete (Full) Calendar) với đầy đủ các tính năng là: Thứ-Ngày-Tháng-Lịch Trăng.
Cơ chế Complete (Full) Calendar ở đồng hồ Citizen Eco-Drive AP1050-56A, và lịch trăng của mẫu đồng hồ này là dạng Phase of the MoonCơ chế Complete (Full) Calendar ở đồng hồ Patek Philippe, và lịch trăng của mẫu đồng hồ này là dạng Moonrise, Moonset
Lợi ích của chức năng moon phase trên đồng hồ
Cơ bản nhất thì chức năng Moon Phase của đồng hồ mang đến các tiện ích như:
- Giúp nhận biết thời gian các lễ hội tôn giáo trên toàn thế giới
- Nhận biết thời gian của thuỷ triều
- Xác định mùa thu hoạch và định hướng biển
- Nghiên cứu thiên văn
- Sự tác động của mặt trăng lên mặt số của đồng hồ còn tạo nên một vẻ rất nên thơ mang đầy tính hình tượng và sự lãng mạn cho thiết kế đồng hồ.
Những chiếc đồng hồ moonphase như còn là một tuyên bố đầy trữ tình về phong cách thi vị thông qua sự kết nối tinh tế giữa thời gian và không gian, khi ẩn bên dưới mặt đồng hồ là các cỗ máy vận hành phức tạp và tinh vi, có thể hoạt động ăn khớp và chính xác hoàn toàn với chu kỳ của mặt trăng.
Tuy nhiên, nếu bạn cần sử dụng chức năng moonphase trong cuôc sống vì một nguyên do nào đó thì bạn nên chọn mua đồng hồ pin hoặc đồng hồ năng lượng ánh sáng để mang lại tính chính xác và sự ổn định lâu dài cho chức năng này.
SỬ DỤNG VÀ DUY TRÌ ĐỒNG HỒ CÓ CHỨC NĂNG MOONPHASE NHƯ THẾ NÀO?
Có rất nhiều cách chỉnh lịch Moonphase tùy theo cách thiết kế riêng của từng thương hiệu.
Mẫu mã có thể có 2 cơ chế dưới đây, tính chất và cách dùng khá khác nhau nên tốt nhất là bạn nên đọc và làm theo hướng dẫn chinh trong sổ hướng dẫn kèm theo khi mua.
- Cơ chế chỉnh quickset (là cơ chế điều chỉnh lịch đổi trục tiếp bằng núm vặn hoặc bằng nút ấn)
- Co chế no-quickset (phải xoay núm chinh thu công cho các kim giờ và kim phút qua một mốc giờ nhất định, như góc giờ 12 giờ đêm, thì lịch trăng mới nhảy)
Đồng hồ Grovana Moonphase có cơ chế chỉnh no-quickset và phải chỉnh lịch trăng bằng cách vặn núm chỉnh giờ qua lại liên tục khung giờ 12h
Khi chinh lịch moonphase thì ta cần lưu ý:
- ✅ Không chỉnh lịch Moon phase khi đồng hồ đang trong khoảng thời gian từ 5g đến 7g tối.
Lí do: vì đây là lúc bánh răng lịch trăng trong đồng hồ đang tự động dịch chuyển. Nếu cố tình chỉnh thủ công sẽ làm bánh răng cọ sát, dẫn đến mòn hoặc gãy bánh răng.
- ✅ Nên đợi tới những ngày không trăng, hoặc ngày trăng tròn để có thể cập nhật chính xác nhất chu kì trăng cho đồng hồ.
Riêng đối với đồng hồ cơ có chức năng Moonphase:
- ✅ Nên đeo đồng hồ mỗi ngày.
- ✅ Nên đầu tư hộp xoay đồng hồ để bảo trữ cho chúc năng moonphase hoạt động lâu dài và ổn định để không mất thời gian điều chỉnh lại mỗi khi không sử dụng trong thời gian dài.
- ✅ Khoảng 2,5 năm là chức năng moon phase sẽ nhảy sai trăng một ngày và bạn cần phải chỉnh lại chu kì trăng đồng hồ.
SƠ LƯỢC LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ĐỒNG HỒ MOONPHASE
- Cỗ máy cơ khí có tính năng Moonphase đầu tiên mang tên Antikythera với xuất xứ từ Hy Lạp cổ đại. có niên đại từ năm 205 trước công nguyên. Chúng mang cơ chế cho phép hiển thị vị trí của Mặt Trăng, các hành tinh đã biết ở thời điểm đó… Antikythera được xem là cỗ máy có cơ chế phức tạp và kì diệu, là biểu tượng độc tôn mà không gì so sánh được cho đến hơn 1000 năm sau, khi đồng hồ thiên văn ra đời.
- Đồng hồ thiên văn thường đặt tại các thánh đường, thể hiện quỹ đạo của các hành tinh và các giai đoạn mặt trăng, tương ứng với thời gian trong năm. Đặc điểm của đồng hồ thiên văn thời kì phục hưng:
- Đặt Trái Đất – biểu tượng của sự sáng tạo của Đức Chúa – làm trung tâm vũ trụ
- Mặt trời và các hành tinh quay xung quanh Trái Đất.
Đồng hồ thiên văn bị vô hiệu hoá khi các nhà khoa học chứng minh Trái đất không phải trung tâm của vũ trụ.
- Tính năng Moonphase lần đầu tiên được nhìn thấy trên những chiếc đồng hồ tủ đứng của Đức và Anh, ở thế kỉ 16. Phương pháp hiển thị các pha trong những chiếc đồng hồ này sẽ được giữ nguyên trong hàng trăm năm sau:
- Một cần chỉ bằng kim loại sẽ kết nối với kim giờ của cỗ máy, làm vận hành thiết bị 59 bánh răng sau mỗi 24 giờ.
- Một bộ đĩa vẽ hình hai mặt trăng sẽ được kết nối với thiết bị này.
- Một ô cửa sổ sẽ được khoét để lộ ra một phần của đĩa mặt trăng, và sẽ chỉ có một mặt trăng được lộ ra.
- Ở ô cửa sổ sẽ có 2 bướu lồi ra, nó sẽ che khuất một phần mặt trăng – miêu tả hình dạng các pha mặt trăng trên bầu trời.
- Bộ đĩa này mất 59 ngày để xoay, để mặt trăng sẽ được nhìn thấy đầy đủ vào mỗi tháng âm lịch – khoảng 29.5 ngày.
- Một số đồng hồ đeo tay hiện đại còn sở hữu tới 2 ô lịch tuần trăng, để hiển thị vị trí trăng ở cả hai bán cầu bắc/nam.
Sự phức tạp của tính năng Moonphase tiếp tục làm say mê các nhà sản xuất đồng hồ lẫn khách hàng, khi nó đi từ đồng hồ tủ đứng đến đồng hồ bỏ túi. Mặc dù tính hữu dụng của nó ở thời hiện đại là rất đáng ngờ, thì lịch tuần trăng vẫn sẽ trở thành một phần quan trọng của bộ lịch vạn niên.
Thiết kế mặt trăng thay đổi qua từng thời kì
- Ở thế kỉ 17, thiết kế mặt trăng được vẽ hình một đứa bé rất dễ thương, với đôi má phúng phính và đôi mắt long lanh, với cái tên là ” Rosy Cheeked Lunar Cherubim”.
- Nhưng vào thế kỉ 18 và 19, hình thức đã được thay đổi, mặt trăng được vẽ hình một người đàn ông già dặn, với cái tên ” Man Of The Moon”.
- Tới những năm 1920, với phong cách Art Deco, người ta đã vẽ ra một mặt trăng đang nháy mắt, và tới năm 1950 và 1960 thì mặt trăng biến thành một đĩa được đánh bóng đơn giản, không vẽ hình.
- Ở thời điểm hiện tại, người ta đang rất ưa chuộng phong cách ” bán thực tế”, tức là những hình dập 3D khắc họa những vết lồi lõm trên mặt trăng.
Về độ chính xác của đồng hồ Moonphase nửa sau thế kỉ 20
- Hệ thống cơ bản ban đầu bao gồm: 59 bánh răng chỉ chính xác đến 2 năm, 7 tháng và 2 tuần. Dẫn đến mức độ sai lệch lớn.
- Một cột mốc mới đã được ghi nhận khi các nhà chế tạo đồng hồ tính toán thành công độ chính xác của moonphase, với 135 bánh răng trong vòng 122 năm.
khi các nhà chế tác đồng hồ phát hiện ra chiều dài âm lịch là 29.530587981 ngày. Họ lại có một lý tưởng để hướng tới – một sự chính xác cao hơn.
- H.Moser & Cie, A.lange & Sohne và Patek Phillippe đều có đồng hồ với độ chính xác hơn 1000 năm.
- Ochs Und Junior là một nhãn hiệu nhỏ có trụ sở tại Lucerne, Thụy Sỹ và thiết kế tối giản, tạo ra hệ thống bánh răng riêng – cấu tạo từ 5 bánh răng khác nhau và lắp chúng trên đỉnh của một cỗ máy ETA 2824-2. Độ chính xác mà Ochs đạt đến là 3.478,27 năm.
Xa hơn về phía bắc, Nghệ nhân Christian Van Der Klaauw người Hà Lan lần đầu tiên chế tạo đồng hồ mặt trăng và thiên văn vào giữa những năm 1970, và tới năm 1994. Thành tựu đáng nể nhất của ông chính là chiếc Real Moon Joure – với một mặt trăng 3D có độ chính xác trong vòng 11.000 năm.
- Chiếc đồng hồ Sauterelle a Peruneulle lune của Nhà chế tác đồng hồ Strehler được giới thiệu với độ chính xác lên tới 14.189 năm, và khi Strehler công bố nó, anh đã nói đùa rằng bất kì thành tựu chính xác nào nữa cũng sẽ là một điều không cần thiết. Tuy nhiên, ngay trong năm sau, anh ta đã lại ra mắt chiếc Sauterelle a Lune Perpetuelle 2M, với độ chính xác tới 2.060.757 năm.
Thực tế, việc cố gắng gia tăng độ chính xác lên con số hơn 2 triệu năm là điều không cần thiết bởi quá nhiều lí do:
- Những người sở hữu dù rất thích sự phức tạp của cỗ máy bên trong nhưng họ không thực sự quan tâm đến số năm chính xác.
- Dù có quan tâm thì họ lại có quá nhiều đồng hồ, và không phải lúc nào cũng để cho chúng vận hành liên tục.
- Xã hội đang ngày càng phát triển, chẳng có gì đảm bảo cho sự tồn tại của các cơ chế cơ học phức tạp qua hàng vài thế kỉ nữa, chứ chưa nói đến 2 triệu năm.
- Và cũng không ai sống đủ lâu để có thể kiểm chứng cho mức độ chính xác này.
Tuy nhiên, việc các nghệ nhân cố gắng nâng mức độ chính xác chủ yếu là vì họ muốn thi thố tài năng, chức minh sức mạnh của kĩ nghệ cơ khí đồng hồ, hoặc đơn giản chỉ là muốn vượt qua các thách thức đã đặt ra như mục tiêu sống.
Dù biết người dùng không mấy quan tâm đến tính năng hữu dụng của Moonphase, các nhà sản xuất vẫn cho chức năng này vào đồng hồ nhằm nâng độ cầu kì và phức tạp cho sản phẩm, mang lại nét đẹp tinh tế và chi tiết mà bất kì một chiếc đồng hồ co khí cao cấp nào cũng cần phải có.
MỘT SỐ CÂU HỎI LIÊN QUAN ĐẾN ĐỒNG HỒ MOON PHASE
1. Khi nào thì nên mua đồng hồ Moonphase?
Nếu bạn thật sự quá thích đồng hồ Moonphase và đảm bảo rằng mình có thể chịu được các khuyết điểm và duy trì được sự kiên nhẫn cho những chiếc đồng hồ cơ Moon Phase, vậy thì hãy chọn ngay cho mình một chiếc ưng ý. Nhưng nếu bạn không thật sự “QUÁ” thích, hãy cân nhắc 2 câu hỏi dưới đây trước khi mua nhé:
- Bạn có thực sự cần thông tin mỗi ngày về chu kì trăng?
Nếu có thì bạn có thể sở hữu và nhớ rằng đồng hồ pin hoặc đồng hồ năng lượng ánh sáng mang lại độ chính xác cao hơn, ổn định hơn và dễ sử dụng chức năng moonphase hơn so với đồng hồ tự động.
2. Bạn có phải là người đam mê đồng hồ cơ, có nhiều kiến thức và kinh nghiệm về cách sử dụng, cũng như có điều kiện kinh tế tốt để bảo dưỡng và duy trì lâu dài đồng hồ cơ chức năng moonphase?
Nếu có, thì bạn có thể sở hữu và cần đeo đồng hồ có chức năng này mỗi ngày. Nếu không thì bạn phải đầu tư hộp xoay đồng hồ để bảo trữ cho chúc năng moonphase hoạt động lâu dài và ổn định mỗi khi không sử dụng.
2. Cấu tạo phía sau bộ máy có chức năng Moon phase như thế nào?
Chức năng Moonphase thường được tích hợp bên trong những mẫu đồng hồ cơ học đặc biệt.
Đằng sau mặt số của một chiếc đồng hồ Moonphase điển hình thường có các chi tiết thiết kế sau:
- Một đĩa quay có chứa hai Mặt trăng giống hệt nhau. Cứ sau 29 ngày rưỡi, đĩa này sẽ quay trọn một chu kỳ hoàn chỉnh.
- Và sự trọn vẹn hay suy yếu của Mặt trăng sẽ do một bộ phận khác (có thể nằm trên mặt số hoặc trong chính bộ máy chuyển động) đóng vai trò che chắn dưới nhiều hình thức khác nhau.
- Đĩa Mặt trăng được điều khiển bởi một bánh răng 59-tooth được nâng lên dần dần dần bởi một ngón tay cơ học cứ sau mỗi 24 giờ, do đó tương ứng với một vòng quay (gần như) đầy đủ cho toàn bộ chu kỳ của Mặt trăng.
Để khắc phục sai số 0.03 ngày mỗi tháng của bộ máy trước đó (tương đương với việc Moonphase sẽ bị tắt trọn một ngày cứ sau 2 năm 7 tháng rưỡi), một cơ chế phức tạp hơn được ra đời và tăng độ chính xác của chuyển động để Moonphase chỉ tắt đúng một ngày mỗi 122 năm. Điều này có nghĩa là nếu chiếc đồng hồ cơ của bạn được truyền qua các đời, thì cháu bạn sẽ phải thực hiện một số điều chỉnh nho nhỏ trong quá trình sử dụng nhé.
Hi vọng bài viết tổng hợp trên đây đã phần nào mang đến những thông tin hữu ích về dòng đồng hồ Moon Phase đình đám cho các bạn tham khảo. Nếu có bất kì thắc mắc hoặc yêu cầu hỗ trợ nào, vui lòng liên hệ với SHOPDONGHO.com để được tư vấn cụ thể hơn bạn nhé.
Nguồn: tài liệu và hình ảnh sưu tầm
